Film to cudowny element naszej kultury rozrywkowej. Jak powiedział Alfred Hitchcock „Film to życie, z którego wymazano plamy nudy”. Właśnie dlatego zaczarowany świat, który widzimy na ekranie, jest dla nas tak ekscytujący. Jednak droga od pomysłu do filmu w kinie jest bardzo długa.
Produkcja filmowa przeszła dużą przemianę na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Od jednoosobowych produkcji, do wielkich wytwórni filmowych, od sztucznych dekoracji do ujęć w plenerze i naturalnych wnętrzach. Co wpłynęło na rozwój systemu produkcji filmowej? Przede wszystkim rozwój technologiczny. Przed światem filmu otworzyły się nowe możliwości.
Taśma światłoczuła
Taśma światłoczuła była jednym z podstawowych wynalazków bezpośrednio związanych z tworzeniem filmów. To jeden z ważniejszych elementów składających się na to, jak dziś wygląda produkcja filmowa. Do dziś jest spora część osób, która kojarzy film kinematograficzny z taśmą filmową.
W 1909 ustalono, że 35 mm będzie standardem szerokości taśmy filmowej i pozostał on podstawowym rozmiarem zarówno do rejestracji, jak i odtwarzania filmów mimo tego, że z biegiem lat pojawiały się węższe i szersze rodzaje taśm filmowych. Rozmiar 35 mm uznano za optymalny między kosztem materiału filmowego a oferowanej przez niego jakości obrazu. Wszechobecność projektorów na 35-milimetrową taśmę w kinach spowodowała, że jest to obecnie jedyny tak powszechny standard projekcji filmów na świecie. Od początku istnienia do chwili obecnej wyłączność na produkcję taśm filmowych standardu 35 mm mają firmy Eastman Kodak i Fujifilm. Według firmy Kodak rozdzielczość jednej klatki taśmy filmowej 35 mm wynosi 6K pikseli*
Czym właściwie jest taśma światłoczuła? To po prostu wstęga materiału światłoczułego. Posiada charakterystyczną obustronną perforację, która ułatwia przesuwanie jej w kamerze, czy projektorze. Taśma światłoczuła składa się z paru warstw emulsji fotograficznych, które nałożone są na poliestrowe podłoże o dużej wytrzymałości.
Jakie taśmy stosowane były w produkcji filmowej?
- Taśmy negatywowe, które najczęściej stosowało się w filmie fabularnym, rzadziej w dokumentalnym.
- Taśmy odwracalne, w dawnych latach używane do telewizyjnych newsów i amatorskich filmów.
- Taśmy pozytywowe używane były zazwyczaj do otrzymywania kopii eksploatacyjnych.
- Taśmy duppozytywowe i dupnegatywowe wykorzystywane były do kopiowania obrazu na poszczególnych etapach produkcji
Nie ulega wątpliwości, że taśma światłoczuła to drogocenny przedmiot. Obchodzenie się z nią wymagało dużej delikatności. Należy zwrócić uwagę na magazynowanie surowca i szybki transport do laboratorium po naświetleniu taśmy w kamerze. Ostrożność jest uzasadniona, ponieważ na tym etapie produkcji filmowej to jedyny nośnik filmu. Utracenie zebranego materiału wiązałoby się z koniecznością ponownego zorganizowania planu zdjęciowego. Za zabezpieczenie jej odpowiadał zazwyczaj techniczny asystent operatora obrazu. Ważne było, aby dosyć szybko zrobić kopię roboczą taśmy, wtedy ryzyko zniszczenia dotychczasowej pracy stawało się znikome i można było spać spokojnie.
Zapis cyfrowy
Nie da się jednak ukryć, że wciąż postępująca cyfryzacja i wyposażenie kin w nowe cyfrowe projektory wyparła tę formę zapisu obrazu w produkcji filmowej. Technologia to przyszłość w produkcji filmowej, jak i w wielu innych dziedzinach naszego życia. Choć tradycyjna taśma światłoczuła miała swój urok, to zapis cyfrowy daje zupełnie nowe możliwości.
Produkcje filmowe, w których wykorzystuje się cyfrowy zapis, są zdecydowanie tańsze. Co najważniejsze, zapis ten jest znacznie trwalszy, niż to miało miejsce w przypadku taśmy światłoczułej. Walka taśmy filmowej z zapisem cyfrowym to walka z góry przegrana. Jednak warto wiedzieć, jak filmy powstawały jeszcze kilka i kilkanaście lat temu, kiedy zapis cyfrowy nie był tak popularny.
Obecnie większość produkcji filmowych powstaje przy użyciu kamery cyfrowej. W takim urządzeniu rejestracja obrazu i jego konwersja ma postać binarną zapisuje się w pamięci dysku kamery lub w podłączonym do niej rekorderze, czasami również na kartach pamięci, dyskach magnetooptycznych i innych nośnikach.
Jednym z problemów w ubiegłych latach, było uzyskanie rozdzielczości obrazu podobnej do rozdzielczości obrazu na taśmie światłoczułej. Wtedy powstał format High Definition (HD). Przełomem było wejście na rynek w 2007 roku zespołu firmy RED z małą kamerą RED ONE. Kamery tej firmy znane i używane są na całym świecie. Polscy filmowcy także chcieli je mieć. Inne znane kamery firmy RED to między innymi EPIC oraz SCARLET. Kolejne lata przyniosły ogromny rozwój w tym obszarze, nie sposób wymienić wszystkich wartościowych produktów używanych dziś w produkcji filmowej.
Cyfryzacja doprowadziła do ogromnych zmian w zapisie obrazu i dźwięku w produkcji filmowej. Naturalną konsekwencją tego zjawiska były również zmiany w dramaturgii opowiadania i sposobach odbioru filmu przez widzów. Mimo dokonujących się zmian warto pamiętać o początkach produkcji filmowej i zapisie obrazu na taśmie światłoczułej.