Pierwsze próby stworzenia płynnego ruchu kamery
Steadicam – system stabilizacji kamery, mechanicznie izolujący ruch kamery od operatora. Pozwala uzyskać bardzo płynne ujęcia, nawet gdy operator porusza się szybko po nierównym podłożu.*
Na początku lat siedemdziesiątych XX wieku amerykański operator filmowy Garrett Brown rozpoczął prace nad stworzeniem urządzenia pozwalającego wykonać płynny ruch kamery podczas pracy kamerą „z ręki”. W rezultacie jego doświadczeń i prób powstał system Steadicam®, który po raz pierwszy został wykorzystany podczas prac nad obrazem “Bound for Glory”, a następnie w filmach “Rocky” i “The Shining.”
Steadicam składa się z noszonej przez operatora kamizelki, ramienia, oraz sleda, na którego jednym końcu znajduje się kamera, na drugim zaś przeciwwaga, najczęściej monitor i bateria. W standardowej konfiguracji kamera znajduje się na górze, a monitor i bateria na dole. W pozycji dolnej ich miejsca zostają zamienione przez obrót sleda o 180 stopni. Sled z ramieniem łączy gimbal (działający na zasadzie przegubu Cardana). Ramię z kamizelką połączone jest za pomocą regulowanego gniazda.
Pierwsza nazwa urządzenia brzmiała „Stabilizator Browna”. Nazwę Steadicam wymyślił Ed Di Giulio, założyciel Cinema Products Corporation, po podpisaniu z Brownem umowy w 1975 roku. Cinema Products produkowała Steadicamy do momentu wykupienia praw przez Tiffen Filter w 2000 roku.*
„Zacząłem szukać sposobu na odłączenie aparatu od chodzącego człowieka wchodzącego po schodach. A będąc (3000 mil) od Hollywood, nikt mnie do tego nie zniechęcił ”- powiedział. Następnie Brown pokazał film przedstawiający wczesny prototyp Steadicamu wykonanego z aluminium kupionego na Canal Street w Nowym Jorku. Rozwiązanie to zapewniało stabilny obraz, ale nie było możliwości odchylenia aparatu bez podniesienia obiektywu. Po trzymiesięcznych przeróbkach ustawił go w pozycji odchylonej, ale nie mógł panoramować od lewej do prawej, był „za ciężki, niezgrabny, a obiektyw był trochę nisko”. Jednak odniósł sukces w kręceniu reklam tym wczesnym modelem.
Podróż dookoła Filadelfii
Po wielu próbach udało mu się wykonać panoramowanie i równomierne rozłożenia ciężaru. Dzięki dopracowanemu wynalazkowi Brown i jego przyjaciele wyruszyli dookoła Filadelfii, aby zrobić sekwencję z „30 niemożliwych ujęć”, nazwanych tak, ponieważ nie można ich było wykonać za pomocą tradycyjnych technik używanych w przemyśle filmowym. Sekwencja pokazała bieganie po polu, przeskakiwanie przez półkę o trzech stopach i bieganie obok basenu, podążając za pływakiem.
Gotowe kopie materiału zostały wysłane do twórców na całym świecie, w tym do reżysera Stanleya Kubricka, który wysłał teleks do Browna, zauważając, że „zrewolucjonizuje to sposób kręcenia filmów” i prosił jednocześnie o dodanie go do grona klientów. Wspomniał przy tym, że wyszukał 14 klatek w materiale filmowym, na których można było zobaczyć cień operatora Steadicamu, które Brown ostatecznie wyciął.
Garrett Brown i jego 100 filmów
Brown nakręcił ze Steadicamem ponad 100 filmów, w tym “The Shining”, “Raging Bull”, “Reds”, “Blowout”, “Indiana Jones and the Temple of Doom” and “Return of The Jedi”, ten ostatni zawierał pościg na motocyklu typu speeder, który został nakręcony, gdy Brown biegł przez las sekwoi z prędkością jednej klatki na sekundę, aby stworzyć iluzję szybkiego ruchu. Jego wynalazek sprzętu do stabilizacji obrazu nie zatrzymał się na tym rozwiązaniu. Już w 1979 roku wynalazł SkyCam, antenowy system kamer zawieszonych na kablach, który przelatuje i nagrywa mecze piłki nożnej i inne wydarzenia sportowe na stadionach. Za to Garrett Brown został uhonorowany przez Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej (AMPAS) w 2006 roku nagrodą naukową i techniczną.
Tekst powstał na podstawie materiałów ze strony https://tiffen.com/pages/history-of-steadicam.
* https://pl.wikipedia.org/wiki/Steadicam